stikstofverhouding

Stikstofverhouding is een algemene term voor de verhouding waarbij stikstof wordt afgezet ten opzichte van andere elementen, verbindingen of componenten in een systeem. De term wordt in verschillende vakgebieden gebruikt, bijvoorbeeld bodemkunde, landbouw, waterkwaliteit en ecologie, en kan verwijzen naar verhoudingen zoals C:N (koolstof-stikstof), N:P (stikstof-fosfor) of de verhouding tussen vormen van stikstof (bijv. ammonium:nitraat).

In bodems en compost is de C:N-verhouding belangrijk voor microbiële activiteit en afbraak van organisch materiaal. Lage C:N-verhoudingen (ongeveer 10–12) bevorderen snelle mineralisatie en beschikbaarheid van stikstof voor planten; hoge verhoudingen (boven 25–30) kunnen leiden tot stikstofimmobilisatie. In aquatische en mariene systemen wordt de N:P-verhouding gebruikt om nutriëntenlimitaties te beoordelen; een bekende referentie is de Redfield-verhouding (C:N:P = 106:16:1) voor zeewaterbiomassa.

Stikstofverhoudingen beïnvloeden plantengroei, meststofstrategie en milieueffecten zoals eutrofiëring en verdunning van zuurstof. Beheerdoelen variëren met landgebruik en ecologie: in landbouw kan men streven naar een evenwicht dat opbrengst maximaliseert en verliezen minimaliseert; in natuurgebieden kan het beperken van stikstofinput noodzakelijk zijn om verstoring van soortenbalansen te voorkomen.

Bepaling gebeurt met chemische en instrumentele methoden (bijv. elementanalyse, Kjeldahl, spectrofotometrie). Interpretatie vereist contextspecifieke normen en aandacht voor vormen, timing en totale hoeveelheden van stikstof in het systeem.