stikstofbelasting

Stikstofbelasting is een fiscale maatregel die gericht is op het internaliseren van de milieukosten van stikstofemissies of stikstofhoudende productie. Het doel is om de uitstoot van stikstofverbindingen zoals ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx) te verlagen en daarmee de stikstofdepositie op kwetsbare habitats te vermindern. Daarnaast kan de opbrengst van zo’n belasting worden ingezet voor natuurherstel, vergoeding van noodzakelijke investeringen in emissiereductie of andere milieubeschermende maatregelen.

Een stikstofbelasting kan op verschillende wijzen worden vormgegeven. Zo kan er worden geheven per eenheid stikstof die vrijkomt bij een activiteit (bijvoorbeeld per kilogram geproduceerde stikstofemissie of per kilogram stikstof in meststoffen), of per eenheid product dat stikstof bevat. De tarieven kunnen vast zijn of geleidelijk stijgen, en er kunnen vrijstellingen, vrijstellingen of emissiehandel-achtige verhandelbare permissies bestaan. De opbrengsten kunnen bovendien worden gerelateerd aan specifieke doelen, zoals het financieren van stikstofreductieprojecten of agrarische transitie.

De regeling maakt deel uit van een bredere discussie over milieufiscaliteit en de aanpak van de stikstofproblematiek. Voordelen die worden genoemd zijn het stimuleren van technologische vernieuwing, doelmatige investeringen in emissiearme technieken en een betere afstemming van economische activiteiten op natuurdoelen. Kritiekpunten betreffen administratieve complexiteit, mogelijke economische lasten voor landbouw en industrie, en concerns over effecten op concurrentiepositie en regionale ongelijkheid.

Existente of geplande toepassing verschilt per land en beleidstraject. In sommige rechtsgebieden fungeert een stikstofbelasting als aanvulling op andere instrumenten zoals emissiehandel en gerichte subsidies, terwijl de precieze inrichting sterk kan variëren.