sterftepatronen

Sterftepatronen verwijzen naar de karakteristieke verdelingen van sterfte over leeftijdsgroepen en over tijd binnen bevolkingen. Ze ontstaan uit een wisselwerking tussen biologische factoren, omgevingscondities, leefstijl en de beschikbaarheid van gezondheidszorg. Door sterftepatronen te bestuderen kunnen demografen en epidemiologen de gezondheidssituatie van een populatie begrijpen en trends in levensverwachting en ziektebelasting volgen.

Een belangrijke eigenschap is de leeftijdsafhankelijke structuur van sterfte. In veel populaties is infantiele sterfte hoog, daalt daarna met de jeugd, en neemt vervolgens steeds sterker toe naarmate men ouder wordt. Daarnaast is er vaak een verschil tussen mannen en vrouwen, waarbij mannen op veel leeftijden een hoger sterftecijfer vertonen. Er zijn ook verschillen tussen regio’s en sociaaleconomische groepen, die samenhangen met factoren zoals inkomen, onderwijs, huisvesting, leefstijl en toegang tot gezondheidszorg.

Historisch gezien ondergaan sterftepatronen een epidemiologische transitie: van hoog sterfte door infectieziekten en slechte sanitatie naar voornamelijk chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten en kanker in latere fasen van de transitie. Regionale verschillen blijven bestaan, met overgangsperiodes waarin optreden en prevalentie van doodsoorzaken verschuiven.

Toepassingen van het bestuderen van sterftepatronen omvatten het meten van levensverwachting en leeftijdsgewicht, het uitvoeren van vergelijkingen tussen regio’s of tijdsperioden, en het informeren van volksgezondheidsbeleid en planning. Data komen uit sterfte- en geboorteregistraties en bevolkingsstudies; belangrijke methodische uitdagingen zijn onderrapportage en de classificatie van oorzaken van sterfte.