reactorregeling

Reactorregeling is het geheel van systemen en procedures die bedoeld zijn om de reactiviteit en het vermogen van een kernreactor te regelen en de werking binnen veilige grenzen te houden. Het omvat mechanische, chemische en automatiseringsoplossingen, evenals het monitoren van kernomstandigheden en het activeren van veiligheidsmaatregelen.

De kernregeling wordt hoofdzakelijk bereikt door neutronencontrole: controlebouten met neutronenabsorberende materialen worden in de kern gebracht of eruit gehaald om de reactiviteit te verhogen of te verlagen. In sommige ontwerpen regelt oplosbaar borium in de koelvloeistof de reactiviteit. Daarnaast spelen factoren zoals brandstofverbranding, temperatuur en xenon- en samariumverzadiging een rol bij de reactiviteit. Het moderator- en koelmiddelensysteem beïnvloeden het gedrag van de kern onder verschillende bedrijfsomstandigheden.

Het veiligheidssysteem is opgebouwd uit meerdere lagen bescherming (defense-in-depth): redundante sensoren, meerdere besturingskanalen en verschillende automatische en handmatige schakelsystemen zorgen voor een uitschakeling wanneer grenzen worden overschreden. Een scram, oftewel een snelle onderbreking van de reactie, kan snel de kern stoppen. Toezichthouders eisen ontwerp- en operationele evaluaties en licenties, en voeren regelmatige inspecties uit.

Instrumentatie en besturing (I&C) vormen de moderne kern van reactorregeling, met redundantie, fail-safety en steeds vaker digitale technologie. Internationale normen van organisaties zoals de IAEA en Euratom, aangevuld met nationale regelgevers, bepalen eisen voor ontwerp, implementatie, vernieuwing en operationele veiligheid.

Typen reactoren waarop regeling van toepassing is, omvatten onder meer lichtwaterreactoren zoals PWR en BWR en zwarewaterreactoren zoals CANDU. Hoewel de specifieke regeling per type verschilt, blijven de basisprincipes van reactiviteitsbeheer, automatische stop en defense-in-depth wereldwijd gelden.