rabbijnse

Rabbijnse is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betrekking heeft op rabbijnen of op de rabbinische traditie binnen het jodendom. Het wordt gebruikt om te verwijzen naar zaken die voortkomen uit, aansluiten bij of kenmerkend zijn voor rabbinische autoriteit, rechtspraak, interpretatie en traditie. Het begrip kan zowel verwijzen naar personen (rabbijnse leiders) als naar teksten, leerstukken of praktijken die door rabbijnen worden ontwikkeld of geïnterpreteerd.

Etymologisch is rabbijnse afgeleid van rabbijn, de titel van joodse geestelijke leiders die een sleutelrol spelen in studie, halachische jurisprudentie en religieuze beslissingen. Het achtervoegsel -se vormt daarmee het adjectief dat “van de rabbijn” of “rabbinisch” betekent, vergelijkbaar met de Engelse term rabbinic.

Binnen de rabbinische traditie omvat het bevoegdheidsgebied onder meer de talmudische en midrasische literatuur, de halachische (joodse wet) interpretatie en de daarmee samenhangende gewoonten en regels. Centrale teksten zoals de Mishnah, de Gemara en latere codificaties en responsa behoren tot de rabbinse literatuur. In het dagelijks gebruik kan men spreken van rabbijnse jurisprudentie of rabbijnse autoriteit, waarmee bedoeld wordt hoe rabbinische autoriteiten beslissen over kwesties van halakha, ritueel, levenswet en ethiek.

Het begrip rabbijnse traditie is daardoor zowel een beschrijving van bronnen en methoden als van een levende traditie die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Het is een belangrijk onderscheiden criterium in studies van joodse wet, theologie en cultuur, vooral wanneer men onderscheid maakt tussen rabbinische en andere vormen van joodse interpretatie.