joodse

Joodse is het Nederlandse bijvoeglijk naamwoord dat betrekking heeft op Joden of het jodendom. Het wordt gebruikt om zaken met betrekking tot Joodse religie, cultuur of gemeenschap aan te duiden, zoals joodse feestdagen, joodse tradities of de joodse gemeenschap. Voor een verwijzing naar een persoon wordt meestal het zelfstandig naamwoord Jood (met hoofdletter J) gebruikt.

Etymologie en gebruiksverschillen: Joodse komt van het woord Jood. Het woord Jood is terug te voeren tot het Middelnederlands joode en het Oudnederlands, en via Latijn Iudaeus en Grieks Ioudaios uit het Hebreeuwse Yehudi, wat verwant is aan Judea. Het adjectief verschijnt in varianten als joods of joodse, afhankelijk van de grammaticale context en het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort.

Historische en hedendaagse context: Joodse gemeenschappen hebben een lange geschiedenis in Nederland. In de Tachtige eeuw ontstond een diverse bevolking met Sephardische en Ashkenazische wortels, die bijdroeg aan handel, cultuur en wetenschap. De Tweede Wereldoorlog bracht ernstige vervolging en een groot verlies onder Joden in Nederland. Na de oorlog herrees een kleinere maar diverse joodse gemeenschap met synagogen, scholen en culturele instellingen. Tegenwoordig bestaan er in Nederland joodse gemeenschappen die verschillende tradities en achtergronden omvatten, en maatschappelijke discussies over antisemitisme, herinnering en pluralisme blijven actueel.