pronomenonderwerp

Pronomenonderwerp is een persoonlijk voornaamwoord dat als syntactisch onderwerp van een zin functioneert. Het verwijst naar de persoon of zaak die de handeling verricht of waarover een predicaat spreekt. Het pronomenonderwerp vervangt een eerder genoemd onderwerp en stemt qua persoon en getal af met het werkwoord.

De meest voorkomende vormen zijn: ik (1e persoon enkelvoud), jij/je (2e persoon enkelvoud informeel), u (2e persoon enkelvoud formeel), hij (3e persoon mannelijk), zij/ze (3e persoon vrouwelijk of meervoud), het (3e persoon onzijdig), wij/we (1e persoon meervoud), jullie (2e persoon meervoud), zij/ze (3e persoon meervoud).

In zinnen staat het onderwerp meestal voor de persoonsvorm: Ik werk elke dag. In vragen kan de volgorde anders zijn: Werk jij morgen? In bijzinnen staat de werkwoordelijke eindklank vaak aan het einde: Dat ik morgen werk. Het pronomenonderwerp blijft het onderwerp van de zin en stemt mee met de werkwoordsvorm die er bij hoort.

Vergeleken met voornaamwoorden die als lijdend voorwerp dienen (mij, me, jou, je, hem, haar, ons, jullie, hen/ze) heeft het onderwerp een subject-positie en bepaalt het wie de handeling verricht. Het is daarom essentieel voor de grammaticale congruentie van de werkwoordsvorm.