profetisch

Profetisch is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betrekking heeft op profetie of op wat een profeet uitspreekt. Het kan verwijzen naar voorspellende, visionaire of openbarende kenmerken, maar ook naar een stijl of toon die een toekomstig inzicht suggereert. In religieuze tradities wordt het vaak gekoppeld aan goddelijke openbaringen en aan de boodschap van profeten uit de Bijbelse traditie, maar het kan ook in bredere zin neutraal of overdrachtelijk worden gebruikt.

Het woord is afgeleid van profetie, afkomstig uit het Latijn profetia en het Oudgriekse prophētía, via het Franse prophétie of verwante Europese varianten. De bijvoeglijke vorm profetisch wordt in uiteenlopende domeinen toegepast, van theologie en liturgie tot literatuur en politiek. De term kent zowel een neutrale als een kritische connotatie: het kan een oprechte, inspirerende toekomstvisie aanduiden, maar ook een overdreven of pretentieus misschien ogen.

In gebruik verschijnt profetisch vaak naast termen als taal, toon of stem. In religieuze teksten markeert het vaak een directe verbinding met het goddelijke, terwijl in literatuur en cultuur een profetische toon kan duiden op symbolische voorspellingskracht of een verwachting die de toekomstige ontwikkeling beïnvloedt. In publieke discussies kan profetisch ook ironisch of kritisch worden toegepast wanneer iemand meningen of gebeurtenissen als onmiskenbaar voorafbestemd presenteert.