plantenwortels

Plantenwortels zijn de ondergronds liggende organen van planten die de plant verankeren, water en mineralen opnemen en in sommige gevallen voedingsstoffen opslaan. De groeipunt ligt in de wortelpunt en wordt beschermd door de wortelcap. Achter de cap bevinden zich drie hoofdzones: de meristematische zone waar celgroei en -deling plaatsvinden, de elongatiezone waar de wortel lengte wint, en de differentiatiezone waar weefsels zich verder ontwikkelen en wortelharen ontstaan.

Anatomie en functie: de buitenste cellagen vormen de epidermis; direct daaronder ligt de cortex, waarin vaak opslag van zetmeel vindt plaats. Diepteder in ligt de endodermis met de Casparische strip, die de doorstroom van water en opgeloste mineralen naar het centrale vatenstelsel reguleert. Het pericycle omsluit het centrale weefsel en kan als groeipunts dienen voor laterale wortels. Het vasculaire stelsel bevat xyleem en floëem, verantwoordelijk voor transport van water, mineralen en organische stoffen tussen wortels en de rest van de plant.

Wortelsystemen variëren: een tapwortelstelsel bevat een hoofdwortel met zijwortels en komt voor bij veel dicotyle planten; een vezelwortelstelsel (fibrous) bestaat uit talrijke dunne wortels en komt veel voor bij monocotten en grassen. Adventieve wortels ontstaan vaak uit wortels of uit delen van stengels bij sommige planten.

Ecologie en interacties: wortels geven exudaten af die micro-organismen aantrekken en stimuleren; mycorrhizae verlengen het opnameoppervlak en verbeteren de opname van water en mineralen. Bij peulvruchten vormen specifieke bacterie-knolletjes stikstofbinding mogelijk. Wortelarchitectuur past zich aan aan bodemvoorwaarden aan, met variatie in diepte en spreiding als gevolg van vocht, zuurstof en voedingsstoffen.