overheidssamenstelling

Overheidssamenstelling verwijst naar de samenstelling van de regering van een land, oftewel de samenstelling van het uitvoerende orgaan. Daarbij gaat het meestal om de voorzitter van de regering (minister-president of premiers/hoofd van de regering), de ministers die verantwoordelijk zijn voor afzonderlijke ministeries, en vaak staatssecretarissen die een deel van een portefeuille beheren. In sommige systemen bestaan ook ministers zonder portefeuille. De samenstelling geeft vaak aan welke partijen deel uitmaken van de regering en hoe de portefeuilles verdeeld zijn.

De samenstelling wordt doorgaans bepaald na verkiezingen in een parlementair systeem met evenredige vertegenwoordiging. Partijen onderhandelen over een coalitieakkoord en de verdeling van ministersposten. Een formateur (of informateur) leidt dit proces en doet voorstellen voor het kabinet. De benoeming van ministers en staatssecretarissen gebeurt meestal door de staatshoofd of de monarch, op basis van de aanbeveling van de coalitie. Na installatie zijn de leden van de regering gezamenlijk verantwoordelijk voor het beleid en moeten zij verantwoording afleggen aan het parlement.

Eigenschappen van de overheidssamenstelling worden vaak beïnvloed door politieke balans, expertise en representativiteit. Een meerderheid in het parlement vergroot stabiliteit en beleidsruimte, terwijl een coalitieregering meerdere partijen behelst. Gedurende een regeerperiode kan de samenstelling wijzigen door functionele herindeling, portefeuillevergunning of reshuffles. Bij verkiezingen of ontslag kunnen regeringen demissioir worden, waarna een informele herziening of weerforming plaatsvindt.