onzakelijke

Onzakelijke is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands, afgeleid van zakelijk met het voorvoegsel on-. Het duidt meestal op iets dat niet praktisch, niet geschikt of ongepast is in een gegeven context. In bredere zin kan onzakelijk verwijzen naar handelen, uitspraken of beslissingen die als onlogisch, onverantwoord of te ondoordacht worden beschouwd.

Etymologie en vorming: het woord is opgebouwd uit het basiswoord zakelijk, dat verwant is aan zaken, betrekking hebbend op praktijk en werkelijkheid, en het negatieve voorvoegsel on-. Het adjectief verschijnt met de -e-uitgang wanneer het voor een zelfstandig naamwoord staat, bijvoorbeeld een onzakelijke oplossing, een onzakelijke beslissing, of een onzakelijke opmerking.

Gebruik: onzakelijk wordt vooral in formelere of betwiste teksten gebruikt, bijvoorbeeld in politieke voorstellen, economische analyses of literaire kritiek. Het geeft eenzijdig oordeel weer: het wijst op ontoereikendheid of gebrek aan redelijkheid in de context waarin het toegepast wordt.

Voorbeelden:

- Een onzakelijke beslissing kan leiden tot hoge kosten zonder concreet voordeel.

- De opmerking was onzakelijk en ongepast voor de gelegenheid.

- Zijn redenering lijkt onzakelijk omdat belangrijke aannames ontbreken.

Verwant met woorden als onpraktisch, ongepast, onlogisch en onredelijk, onderscheidt onzakelijke zich door zijn focus op gebrek aan praktische of logische geschiktheid. In dagelijkse taal is onzakelijke soms vervangen door meer gebruikelijke termen als onpraktisch of ongepast.