ontsluiten

Ontsluiten is een werkwoord in het Nederlands met als kernbetekenis het openen of toegankelijk maken van iets wat eerder gesloten of ontoegankelijk was. Naast letterlijk openen kan ontsluiten ook figuurlijk betekenen: het beschikbaar stellen van informatie, data of collecties, of het openen van een gebied of infrastructuur voor gebruik. De achterliggende gedachte is het verwijderen van belemmeringen zodat iets vindbaar, bruikbaar of zichtbaar wordt.

De term is samengesteld uit het voorvoegsel ont- en sluiten, wat verwijst naar het verminderen of opheffen van een sluiting. In vaktaal wordt onderscheid gemaakt tussen de ontsluiting van fysieke ruimten (bijvoorbeeld een gebied dat wordt ontsloten voor ontwikkeling) en de ontsluiting van informatie of data (open data, ontsloten archieven).

Bij open data en informatiebeheer verwijst ontsluiten naar het beschikbaar stellen van datasets, documenten en metadata via portals, API's of zoekmachines. In bibliotheken en archieven betekent ontsluiten meestal het beschrijven, digitaliseren en toegankelijk maken van collecties. In zakelijke of overheidscontext kan ontsluiten ook betekenen dat netwerken of systemen aan elkaar gekoppeld worden zodat informatie kan circuleren.

Het ontsluiten van informatie vereist doorgaans duidelijk gemaakte licenties of gebruiksvoorwaarden, aandacht voor privacy en auteursrechten, en goede metadata en indexing zodat gebruikers de gewenste data kunnen vinden. Technische middelen zoals databanken, API's, zoekfuncties en digitale ontsluitingsplatformen spelen hierbij een cruciale rol.

Belangrijke aandachtspunten zijn privacy, beveiliging, kwaliteitscontrole van data, en toestemming voor hergebruik. Daarnaast kunnen juridisch-technische beperkingen de ontsluiting beperken.