onderzoeksprestaties

Onderzoeksprestaties is een term die in Nederland en andere wetenschappelijke omgevingen wordt gebruikt om de output en de impact van wetenschappelijk onderzoek te beschrijven en te meten. Het omvat zowel kwantitatieve indicatoren als kwalitatieve beoordelingen en geldt voor individuen, teams en instellingen.

Veelvoorkomende onderdelen zijn publicaties en de daaraan gekoppelde citaties, het aantal en de aard van verkregen onderzoeksfinanciering, en leidende posities in projecten. Daarnaast worden soms also het begeleiden van promovendi, samenwerking met andere instellingen en sectorale impact meegenomen. In toenemende mate spelen ook elementen zoals open access, data- en onderzoeksreproductie, en de maatschappelijke impact van het onderzoek een rol.

In de Nederlandse hogeronderwijssystemen dienen onderzoeksprestaties als input voor beleids- en managementbeslissingen. Ze kunnen een rol spelen bij benoemingen en beoordeling van onderzoekers, bij toekenning van subsidies en bij de verdeling van middelen binnen en tussen instellingen. De precieze indicatoren en hun gewicht variëren per discipline en per instelling, en er is steeds meer aandacht voor een evenwichtige beoordeling tussen kwantitatieve cijfers en kwalitatieve beoordeling door peers.

Kritiek op het gebruik van onderzoeksprestaties richt zich op mogelijk neergaande prikkels, bias tussen vakgebieden, en de overmatige nadruk op cijfers ten koste van kwaliteit. Daarom wordt ingezet op verantwoord gebruik van metrics, evaluatie door vakgenoten, en een grotere nadruk op open wetenschap, reproduceerbaarheid en maatschappelijke meerwaarde. Internationale inspanningen zoals het DORA-principe en de Leiden Manifesto pleiten voor een gebalanceerde en contextuele beoordeling van onderzoeksprestaties.