omgevingsmatig

Omgevingsmatig is een Nederlands begrip dat wordt gebruikt om een benadering te beschrijven waarbij de omgeving een centrale rol speelt bij plannen, ontwerpen en evalueren. De term is afgeleid van omgeving en -matig en duidt op een contextgerichte of omgevingsgerichte manier van werken. In de vakpraxis wordt het vaak als een manier van integraal denken omschreven, waarbij ecologische, cognitieve, sociale en ruimtelijke factoren in samenhang worden beschouwd.

Toepassingsvelden: in architectuur en stedenbouw verwijst omgevingsmatig ontwerpen naar het afstemmen van gebouwen, openbaar programma en infrastructuur op de bestaande context, waaronder topografie, microklimaat, geluid, waterhuishouding, biodiversiteit en de bestaande stedelijke structuur. In beleid en management kan omgevingsmatig handelen betekenen dat omgevingskwaliteit en omgevingsrisico’s systematisch worden meegenomen in besluitvorming, projectbeoordeling en verantwoordingsprocessen.

Kenmerken zijn onder meer contextueel denken, multidisciplinaire samenwerking, lange termijn gerichtheid en een focus op duurzame en veerkrachtige uitkomsten. Voordelen zijn betere afstemming met de omgeving, maatschappelijke draagvlak en minder onbedoelde neveneffecten; nadelen kunnen toenemende complexiteit en hogere initiële kosten omvatten.

Relaties: het concept is verwant aan contextueel ontwerp, place-based planning en omgevingsgericht werken. Het komt voor in vakliteratuur en in de praktijk, maar is geen vaste, uniforme term; in verschillende disciplines wordt het wel met soortgelijke begrippen aangeduid.

Zie ook: omgeving, duurzaamheid, stedelijke planning, omgevingswet.