contextueel

Contextueel is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands, dat betrekking heeft op of afhankelijk is van de context waarin iets voorkomt of wordt geuit. Het beschrijft betekenissen, interpretaties of handelingen die pas zinvol zijn wanneer rekening wordt gehouden met omgevingsfactoren zoals tijd, plaats, sociale setting en voorgaande gebeurtenissen.

In wetenschappelijke en professionele teksten wordt contextueel vaak gebruikt om aan te geven dat interpretaties of beslissingen contextafhankelijk zijn. In de taalkunde en pragmatiek verwijst het naar betekenissen die niet uitsluitend uit zinsstructuur af te leiden zijn, maar worden gestuurd door situational context en spreekaktuele implicatuur. In informatica en datawetenschap kan contextueel werken betekenen dat systemen beslissingen nemen op basis van aanvullende contextinformatie zoals locatie, tijd en gebruikersgedrag. In de kunsten en media verwijst contextueel onderzoek naar analyse die teksten, beelden en artefacten plaatst in hun maatschappelijke en historische achtergrond. Ook in de geneeskunde en marketing kan contextueel handelen betekenen dat aangeleverd advies of behandelingen zijn afgestemd op individuele omstandigheden van de patiënt of consument.

Etymologisch komt contextueel van context, met de achtervoegsels -ueel; het is de directe Nederlandse tegenhanger van het Engelse contextual. Verwante termen zijn contextualiseren, context en contextueel denken. De term wordt vooral in academische en professionele taal gebruikt en kan verschillen van de decontextualiseren, wat juist het verwijderen of verplaatsen van context aanduidt.