oceaanstromen

Oceaanstromen zijn systematische bewegingen van zeewater die grote delen van de oceaan van de ene plek naar de andere verplaatsen. Ze ontstaan door windpatronen aan het oppervlak, verschillen in temperatuur en zoutgehalte die de dichtheid van water bepalen, en door de draaiing van de aarde (het Corioliseffect).

Oppervlakstromingen worden voornamelijk aangedreven door windsystemen zoals de passaatwinden en de westelijke winden. Door het Corioliseffect en de aanwezigheid van continenten verlopen de oppervlaktestromen langs de kusten en vormen geostrofe patronen. In elk van de grote oceanen ontstaan zee-gyres: de Noordelijke en Zuidelijke Atlantische Gyre, de Noordelijke en Zuidelijke Pacifische Gyre en de Indische Gyre. Voorbeelden van snelle oppervlaktestromen zijn de Gulf Stream, de Kuroshio en de California Current, die warmte naar het noorden of westen transporteren en zo het klimaat beïnvloeden.

Daarnaast spelen diepe stromingen een belangrijke rol via de thermohaliene circulatie. Door verschillen in temperatuur en zoutgehalte ontstaat waterdichtheidsverschil waardoor watermassa’s zinken en diepe stromingen ontstaan. Het wereldwijde patroon, vaak de “global conveyor belt” genoemd, verbindt de oceanen en transporteert warmte en voedingsstoffen. Diepwatervorming vindt onder meer plaats in de Groenland-IJslandse regio en in de wateren rond Antarctica.

Invloed: oceaanstromen modereren het klimaat door warmteverdeling en beïnvloeden regionale klimaten, leveren voedingsstoffen die mariene ecosystemen en visserijgebieden ondersteunen, en dragen bij aan weerspatronen en zeespiegelveranderingen.

Waarneming en onderzoek: satellieten meten oppervlakte-temperatuur en zeehoogte; drijvers volgen stromingen; ARGO-floats leveren temperatuur- en zoutgehaltsprofielen op verschillende diepten. Modellen simuleren wereldwijd stromingspatronen en hun veranderingen.