nutriëntenbudget

Een nutriëntenbudget is de balans tussen de in- en uitgangen van nutriënten in een systeem, meestal gericht op stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K). Het geeft aan hoeveel nutriënten er beschikbaar komen en hoeveel ervan verdwijnen of worden vastgelegd. Het concept wordt toegepast op landbouwpercelen, bodems, ecosystemen en waterlichamen en dient zowel voor de beoordeling van bodemvruchtbaarheid als voor milieubeheer.

De basismethode is een massabalans: nutriëntenbudget = in- minus uitgangen plus opslagverandering. Ingangen omvatten kunstmest- en organische toevoer, atmosferische depositie, biologische stikstofbinding en mineralisatie. Uitgangen omvatten gewasopname, drainage en afvoer, uitspoeling, volatilisatie en denitrificatie. De opslagverandering betreft de verandering in de bodemvoorraad van nutriënten.

Budgetten kunnen per element worden berekend (bijv. N-budget, P-budget). Toepassingen zijn onder meer bemestingsbeheer, het minimaliseren van verliezen, verbeteren van bodemgezondheid en naleving van milieuregels. Berekening vereist data over bodemvoorraad, gewasopname of opbrengst, waterafvoer, verliesmechanismen en atmosferische input, vaak verkregen via bodem- en wateranalyses, productieschattingen en literatuur.

Beperkingen zijn ruimtelijke en temporele variabiliteit, onzekerheden in schattingen en veranderende bodem- en klimaatomstandigheden. Nutriëntenbudgetten bieden een handvat voor duurzaam bodembeheer, het vroegtijdig identificeren van knelpunten en het nemen van maatregelen om eutrofiëring te beperken en de efficiëntie van bemesting te verhogen.