nutriëntenbeperkingen

Nutriëntenbeperkingen is een begrip uit de ecologie en agronomie dat verwijst naar omstandigheden waarin de groei van organismen of de productiviteit van een systeem wordt beperkt door de beschikbaarheid van één essentieel nutriënt. Volgens Liebig's wet van het minimale bepaalt de nutriënt die het minst beschikbaar is de mogelijke groeisnelheid, terwijl de overige nutriënten in voldoende mate aanwezig zijn. In veel terrestrische ecosystemen ontstaat groei-beperking door stikstof of fosfor; in waterlichaams kunnen stikstof, fosfor en soms koolstof of micronutriënten beperkend zijn. Kalium kan ook limiterend zijn bij bepaalde gewassen of bodems.

Oorzaken zijn onder meer lage input van nutriënten, verlies via uitspoeling of ademhaling, immobilisatie door microben en binding aan bodemdeeltjes. De consequentie is dat toevoeging van het beperkende nutriënt vaak een significante toename van groei of productie oplevert, terwijl toevoeging van andere nutriënten weinig effect heeft totdat het beperkende nutriënt wordt aangevuld.

Beheer en evaluatie vinden vaak plaats via bodemtests en plantenanalyses, gevolgd door gerichte bemesting die de verhouding tussen nutriënten in balans brengt. In de ecologie kan co-limitation optreden, waarbij twee of meer nutriënten tegelijk invloed hebben op productie.

Het begrip is relevant voor landbouw, natuurbeheer en waterkwaliteitsbeleid, omdat beheersing van nutriënten de opbrengst kan verhogen en milieu-impact kan verminderen, bijvoorbeeld door gerichte bemesting of het beperken van uitspoeling in waterlopen.