noodgedwongen

Noodgedwongen is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord en bijwoord dat aangeeft dat een handeling of situatie voortkomt uit nood of externe druk, en dus niet uit vrije keuze is gekozen. Het drukt uit dat iemand een besluit heeft moeten nemen of een stap heeft gezet onder druk van omstandigheden die men niet kan of wil negeren.

Etymologie en nuancering: de samenstelling komt van nood (noodzaak, urgentie) en gedwongen (gedwongen). Gecombineerd geeft het aan dat iets uit overmacht of noodzakelijkheid gebeurt. Het draagt vaak een streng, feitelijk onderwerp in officiële en journalistieke taal.

Gebruik en veelvoorkomende combinaties: noodgedwongen wordt veel gebruikt bij situaties waarbij mensen of organisaties beperkt worden in hun vrijheid om te kiezen. Voorbeelden van collocaties zijn noodgedwongen ontslag (ontslag dat plaatsvindt door economische of operationele omstandigheden), noodgedwongen vertrek, of als bijwoord bij werkwoorden zoals blijven, thuisblijven, of kiezen: hij bleef noodgedwongen thuis; zij nam noodgedwongen ontslag.

Voorbeelden:

- De werknemer nam noodgedwongen ontslag nadat zijn functie was geschrapt.

- Door het enorme onderhoudsgebrek bleef het station noodgedwongen gesloten.

- Tijdens de economische crisis moesten veel bedrijven hun personeel noodgedwongen ontslaan.

Zie ook: gedwongen, nood, noodsituatie. Noodgedwongen wordt meestal toegepast in formele of neutrale reportage- en beleidscontexten om druk of oneerlijke omstandigheden te benadrukken zonder waardeoordeel.