noirachtige

Noirachtige is een term uit de Nederlandse kritiek die wordt gebruikt om werken te beschrijven die kenmerken van noir vertonen of daaraan verwant zijn. Het is geen strikt genre, maar een beschrijving van sfeer en esthetiek die zijn oorsprong vindt in het film noir van de jaren veertig en vijftig en die ook terug te zien is in neo-noir en hedendaagse cross-overs.

Kenmerken van noirachtige werken zijn onder meer een somber, vaak stedelijk landschap, aandacht voor misdaad en ethische ambiguïteit, en een gevoel van fatalisme. Visueel gaat het om contrast tussen licht en schaduw, low-key belichting en scherpe esthetische keuzes die een gevoel van dreiging oproepen. Narratief kunnen noirachtige verhalen een niet-lineair verteltempo, stem- of innerlijke monoloog, en een antiheld als protagonist bevatten. Personages zoals een femme fatale of moreel schijnbaar onduidelijke figuren komen vaak voor. Thema's omvatten schuld, corruptie, machteloosheid en existentiële onzekerheid.

Het begrip wordt vooral in de context van film, televisie, literatuur, grafische romans en videospellen gebruikt om een bepaald gevoel van atmosfeer te markeren. Noirachtige werken kunnen elementen van noir combineren met andere genres en tijdperken, waardoor het label zowel klassiek noir als hedendaagse, hybriderende vormen omvat.

Zie ook: film noir, neo-noir, donker cinema.