natuurelementen

Natuurelementen is een term die gebruikt wordt om de fundamenten van de natuur aan te duiden. De uitdrukking kan verwijzen naar verschillende opvattingen over wat als elementair wordt gezien: de klassieke elementen en de chemische elementen. In historische tradities werd gesproken over vier elementen – aarde, water, lucht en vuur – die samen verschijnselen en materie moesten verklaren. Deze ideeën dienen een filosofische en culturele rol en hebben invloed gehad op hoe mensen de natuur benaderden, maar vormen geen wetenschappelijke beschrijving van de natuur.

In de moderne wetenschap verwijst natuurelementen meestal naar chemische elementen. Dat zijn zuivere stoffen die bestaan uit atomen van hetzelfde type en die niet verder kunnen worden opgesplitst zonder dat de eigenschappen veranderen. Er zijn 118 erkende elementen, waarvan er velen in de natuur voorkomen en anderen synthetisch in laboratoria zijn gemaakt. Elementen vormen samen verbindingen en moleculen en bepalen de eigenschappen van stoffen, zoals oplosbaarheid, reactiviteit en kristalstructuur. Het begrip element is centraal in de periodieke tabel, waar elementen gerangschikt zijn volgens atoomnummer en chemische verwantschap.

Natuurelementen komen voor in vrijwel alle onderdelen van de natuur: in mineralen, gesteenten, water, lucht en levende organismen. Ze maken de basis uit van chemische reacties en biogeochemische cycli, zoals de koolstof-, stikstof- en waterkringloop. Voor het leven zijn bepaalde elementen essentieel, met name koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof, fosfor en zwavel (vaak samengevat als CHNOPS). De studie van natuurelementen is fundamenteel voor natuurwetenschappen zoals scheikunde, biologie en milieuwetenschap.