marktsamenstelling

Marktsamenstelling is de set kenmerken die een markt typeren wat betreft de deelnemers, het aanbod en de grenzen van de handel. In economische termen beschrijven deze kenmerken de structuur van de markt en beïnvloeden ze de mate van concurrentie, prijzen en keuzemogelijkheden voor consumenten en bedrijven.

Belangrijke dimensies zijn onder meer het aantal aanbieders en hun grootteverdeling, de concentratiegraad en de markt- of sectoraandelen (bijvoorbeeld CR4, CR8 of de Herfindahl-Hirschman-index). Daarnaast gaat marktsamenstelling over het productaanbod en de mate van differentiatie, de variëteit en substitutie tussen producten, en de geografische reikwijdte van leveringen (lokaal, regionaal, nationaal of internationaal). Distributiekanalen en toeleveringsketens vormen eveneens een onderdeel, net als toetredingsbelemmeringen en regulering die de toegang tot de markt beïnvloeden.

De samenstelling kan in de loop van de tijd veranderen door toetreding van nieuwe spelers, fusies en overnames, technologische vooruitgang of verschuivingen in vraag en regelgeving. Analyse van marktsamenstelling maakt vaak gebruik van statistische gegevens zoals marktaandelen, prijsniveaus en productvariëteit en levert inzicht in de mate van concurrentie en mogelijke prijs- en innovatieruimte.

Toepassingen van marktsamenstelling zijn onder meer beleid en regulering (antitrust en markttoegankelijkheid), evenals bedrijfsstrategie en marktpositionering. Een markt met een hoge concentratie en beperkte substituten wijst op potentieel marktmacht, terwijl een gedifferentieerd en geografisch verspreid aanbod kansen biedt voor concurrentie en consumentenkeuze. Voorbeelden variëren per sector, maar regionale detailhandel en platformmarkten illustreren vaak duidelijke verschillen in marktsamenstelling.