lengtelijnen

Lengtelijnen zijn lijnen die de lengtegraden aangeven op een bolvormige aardbol of kaart. Ze lopen van de noordpool naar de zuidpool en kruisen de breedtelijnen loodrecht, waardoor een wereldwijd grid ontstaat waarmee posities kunnen worden bepaald.

Een lengtelijn heeft een lengtegraad, gemeten in graden. De nulmeridiaan loopt door Greenwich, Londen, en is vastgesteld als referentie voor longitudestelsel. Longitudes worden meestal aangeduid met oost of west van 0°, tot maximaal 180° oost of west (soms wordt 0–360° gebruikt in andere systemen). De groepering oost/west maakt deel uit van de geografische coördinaten die samen met breedtegraad posities exact aangeven.

Op de aardbol zijn lengtelijnen halve grote cirkels die van pool tot pool lopen en daardoor samenkomen bij de polen. Het angulare onderlinge verschil tussen lengtelijnen is overal gelijk, maar de werkelijke afstand op het oppervlak varieert met de breedte: dichter bij de polen is de afstand tussen lijnen kleiner dan bij de evenaar, waar het grootste oppervlak tussen twee lengtelijnen ligt.

Historisch en hedendaags gebruik: het internationale 0° meridiaan werd vastgesteld tijdens het Internationaal Meridiaancongres in 1884. De nulmeridiaan loopt door Greenwich en functioneert als referentie voor tijdzones en navigatie. De International Date Line loopt grofweg langs 180° lengtegraad, maar vertoont afwijkingen om politieke grenzen te volgen, wat leidt tot verschillende datums op nabijgelegen eilanden.

Toepassingen en notatie: lengtelijnen vormen samen met breedtelijnen de basis van geografische informatiesystemen (GIS), GPS en cartografische kaarten. Longitudes worden vaak uitgedrukt in decimalen of in graden, minuten en seconden, en spelen een cruciale rol bij tijdzones en wereldwijde navigatie.