lengtegraad

Lengtegraad is de hoek die de oost-west positie van een punt op het aardoppervlak bepaalt binnen het geografische coördinatensysteem. De hoek wordt gemeten vanaf de nulmeridiaan, het meridiaanvlak door Greenwich, langs de evenaar, en uitgedrukt in graden. Een punt kan een lengtegraad hebben tussen 0° en 180° oostelijk of westelijk; de waarde wordt meestal met een plus- of minteken aangeduid of met E/W-notatie.

De nulmeridiaan ligt door Greenwich in Londen en werd tijdens de Internationale Meridian Conference van 1884 internationaal als referentie vastgesteld. Alle lengtegraden bestaan uit lijnen die van pool tot pool lopen (meridianen), die halve grote cirkels vormen en bij de polen samenkomen. Door de kromming van de aarde convergeren meridianen naar de polen.

Traditioneel werd lengtegraad bepaald met astronomische waarnemingen (bijv. zonne- of sterhoeken) en later met tijdmeting via een betrouwbare marine-chronometer. Tegenwoordig bepalen satellietnavigeersystemen zoals GPS, GLONASS, Galileo en BeiDou de lengtegraad met behulp van draagbare referentiepunten en de geodetische datum (vaak WGS84). Lengtegraad kan worden weergegeven in graden, minuten en seconden, of in decimale graden; oost is doorgaans positief en west negatief in veel systemen.

Lengtegraad is van belang bij navigatie, cartografie en geografische informatiesystemen. Samen met breedtegraad en tijdzones bepaalt het de positionering op aarde. Aangezien de aarde in 24 uur 360 graden draait, komt elke tijdzone ongeveer overeen met een afstand van 15 graden langs de aardbol, hoewel politieke en geografische factoren soms afwijken.