langeafstandskracht

Langeafstandskracht is een term uit de natuurkunde die verwijst naar een kracht die tussen twee objecten kan optreden zonder direct contact. In veel contexten wordt ermee een langeafstandinteractie bedoeld, die via velden werkt en beïnvloeding over afstand mogelijk maakt. Voorbeelden zijn zwaartekracht en elektrische en magnetische krachten.

Krachten op afstand volgen vaak wetten die afhankelijk zijn van de afstand. Klassieke voorbeelden zijn de zwaartekrachten F = G m1 m2 / r^2 en de Coulombkracht F = k q1 q2 / r^2. De reikwijdte van deze krachten is in principe oneindig, hoewel de sterkte voor verafstaande voorwerpen sterk kan afnemen. In sommige omstandigheden kan de interactie via een veld met meer complexe factoren verlopen, zoals door multipole-effecten of moleculaire media.

In de moderne natuurkunde wordtlangeafstandskracht doorgaans verklaard met veldtheorie en de uitwisseling van deeltjes. Elektromagnetische krachten worden beschreven via fotonen; zwaartekracht wordt in klassieke beschrijvingen door velden beschreven en in conceptuele quantum-gravitatietheorie wordt een graviton voorgesteld als mediator. De massa van de mediator bepaalt doorgaans de reikwijdte: massieve mediatoren leiden tot kortere reikwijdte, terwijl massaloze mediatoren een langere of oneindige reikwijdte mogelijk maken.

Langeafstandskrachten onderscheiden zich van contactkrachten zoals wrijving, normaalkracht en trekkrachten, die direct contact of vervorming vereisen. Het begrip langeafstandskracht is fundamenteel voor het begrijpen van zowel natuurverschijnselen als technologische toepassingen en vindt toepassing in onderwijs, wetenschappelijke literatuur en techniek.