kraakbeenachtig

Kraakbeenachtig is een wetenschappelijke aanduiding voor weefsel of structuren die kenmerken van kraakbeen vertonen. Het wordt gekenmerkt door een gelachtige extracellulaire matrix, relatief weinig cellen (chondrocyten) in lacunes en een beperkte bloedtoevoer. Kraakbeenachtig weefsel levert veerkracht, schokdemping en een glijvlak voor beweging, zonder volledig bot te vormen.

Er bestaan drie hoofdtypen kraakbeen die vaak als cartilaginous weefsel worden onderscheiden: hyalien kraakbeen, elastisch kraakbeen en vezelig kraakbeen. Hyalien kraakbeen heeft een glanzende, relatief weinig vezelige matrix en vindt men in gewrichtsvlakken, ribkraakbeen en het embryonale skelet. Elastisch kraakbeen bevat elastine en behoudt buigzaamheid; het komt voor in de oorschelp en de epiglottis. Vezelig kraakbeen combineert taaiheid met sterkte en bevindt zich in tussenwervelschijven, het bekken en de menisci.

Chondrocyten produceren een matrix die rijk is aan proteoglycanen en type II collageen. De matrix bevat veel water en is veerkrachtig, waardoor kraakbeen compressie kan weerstaan. Kraakbeen is in veel gevallen niet doorbloed en wordt gevoed via diffusie vanuit het perichondrium of vanuit synoviaal vocht in gewrichten. Het perichondrium is aanwezig bij de meeste varianten, behalve bij sommige oppervlakkige gewrichtskraakbeen.

Tijdens de ontwikkeling fungeert kraakbeen als skelettemplate: endochondrale ossificatie vervangt kraakbeen door botweefsel naarmate een embryo en zuigeling groeien. In volwassen botten blijven delen van kraakbeen aanwezig, zoals gewrichtskraakbeen en ribkraakbeen. Veroudering en blootstelling aan belasting kunnen leiden tot degeneratie of calcificatie van kraakbeen, wat bij artrose en andere aandoeningen een rol speelt.