kostenbatenafwegingen

Kostenbatenafwegingen, ook wel kosten-batenanalyse (KBA) genoemd, is een evaluatiemethode die de economische efficiëntie van een beleidsmaatregel, project of regelgeving beoordeelt door de verwachte kosten en baten in geldwaarde tegen elkaar af te zetten. Het doel is om welvaartseffecten te vergelijken en de netto bijdrage aan maatschappelijke welvaart over een relevante tijdshorizon schetsen.

De analyse kan vanuit een maatschappelijk perspectief of vanuit een bepaald belangengroepenperspectief worden uitgevoerd. Belangrijke stappen zijn het definiëren van het probleem, het identificeren van relevante kosten en baten, het kwantificeren en monetariseren ervan, het disconteren van toekomstige waarden, en het berekenen van de netto contante waarde (NCV) of de kosten-batenratio (KBR). Daarna volgen gevoeligheidsanalyses en, indien relevant, verdelingsanalyses over wie de kosten en baten draagt.

Resultaten dienen als input voor besluitvorming en worden doorgaans aangevuld met juridische, politieke en praktische overwegingen. Toepassingsgebieden omvatten infrastructuur en transport, milieu en klimaat, energie, economische ontwikkeling en gezondheidszorg.

Kritiek en beperkingen betreffen onder meer de moeilijkheid om niet-marktwaardige effecten te kwantificeren, ethische vragen bij waardering van milieu- en gezondheidsaspecten, verdelings- en intergenerationele effecten, en onzekerheid over toekomstige prijzen en technologie. De keuze voor een disconteringsvoet kan grote invloed hebben op uitkomsten. Kostenbatenanalyse onderscheidt zich van kosten-effectiviteitsanalyse (CEA), waarin kosten worden afgezet tegen specifieke uitkomsten zonder volledige monetarisering.