klikmechanisme

Een klikmechanisme is een mechanisch systeem dat bij het verplaatsen van een onderdeel een duidelijke klik levert, vaak vergezeld van een voelbare weerstand. Het doel is feedback te geven en beweging tot vaste tussenposities te beperken, oftewel detentie.

Het werkingsprincipe berust meestal op een veer die een detent (zoals een pennetje, bal of rand) tegen een groef, inkeping of rand laat vallen. Wanneer het onderdeel in een juiste positie terechtkomt, biedt de detent voldoende tegenkracht om de beweging tijdelijk te stoppen. Bij een overschrijding springt de detent naar de volgende positie en ontstaat de klik.

Typen klikdetenten komen voor in verschillende vormen. Rotatie-detenten worden toegepast in draaiknoppen en schijven om stappen of graden te markeren. Lineaire detenten vinden hun weg in schuifsystemen en rails. Veelvoorkomende varianten zijn onder meer veerbelaste ball-, pen- of nokdetenten, soms gecombineerd met verschillende grof- en fijnagregaten om meerdere posities mogelijk te maken.

Toepassingen zijn onder andere in consumentenelektronica (volume- of selectieknoppen), camera- en optische apparatuur (lensaandrijving en scherpstelling), verstelbare meubels en klem- of positioneringssystemen in industriële omgevingen. Het mechanisme biedt duidelijke bevestiging van een gekozen stand en voorkomt onbedoelde verschuiving.

Ontwerpkeuzes betreffen onder meer de kracht die nodig is om de klik te voelen, het aantal en de afstand tussen posities, materiaalkeuze, slijtage en geluid. Daarnaast spelen duurzaamheid, onderhoud en smering een rol voor een consistente werking over de levensduur. Zie ook gerelateerde termen als detent en veerbelaste aandrijving.