kleurmetrie

Kleurmetrie is de wetenschap die zich bezighoudt met metingen en kwantificering van kleur en aan kleur gerelateerde eigenschappen van voorwerpen, middelen en verlichtingsbronnen. Het integreert colorimetrie, spectrale analyse en perceptuele modellen om kleur waarneembaar en reproduceerbaar te meten, te vergelijken en te controleren in verschillende contexten zoals productie, onderzoek en kwaliteitszorg.

Meetmethoden en instrumenten omvatten onder meer spectrofotometrie, waarbij de spectrale reflectie of transmissie van een monster wordt gemeten en omgezet in colorimetrische data. Ook eenvoudige colorimeters leveren snelle tristimulus-waarden. Meetgeometrie (bijv. 45/0, d/8) en standaardwaarnemers (CIE 1931 2° of CIE 1964 10°) bepalen hoe licht op het monster valt en hoe kleur wordt waargenomen. Spectral data kunnen worden uitgedrukt in kleurruimten zoals CIE XYZ of afgeleid in perceptuele ruimten als CIE Lab en CIE Luv.

Kleurruimten en modellen vormen de basis voor kleurvergelijking en reproductie. Illuminants zoals D65 of A geven referentielicht bronnen aan. Delta-E-formules (bijv. ΔE*ab, ΔE00) kwantificeren kleurverschillen tussen monsters. Voor perceptuele weergave bestaan kleurbeïnvloedende modellen zoals CIECAM02 die rekening houden met omgevingscondities en waarneming.

Toepassingen en uitdagingen omvatten kwaliteitscontrole in printing, coating, textiel, plastics, automobiel, digitale beeldvorming en verlichting. Metamerie, waarbij dezelfde kleur onder verschillende lichtbronnen anders kan lijken, is een belangrijke uitdaging. Kleurmetrologie vereist calibratie, referentie-materialen en naleving van normen voor betrouwbare reproducering.

Kleurbeheer en normen spelen een centrale rol. Organisaties zoals ISO en CIE ontwikkelen procedures en toleranties; veelvoorkomende normen betreffen metingen, kleurruimten en huidig gebruik van ICC-profielen in kleurbeheersystemen.