itemontwerp

Itemontwerp is het proces van het ontwikkelen van toetsitems (vragen) die bedoeld zijn om kennis, vaardigheden en/of attitudes te meten. Het maakt deel uit van toetsontwikkeling en psychometrie en richt zich op het creëren van betrouwbare, valide en eerlijke vragen die aansluit bij vooraf vastgestelde leerdoelen of competenties. Bij itemontwerp staat de doelstelling van de toets centraal: ieder item moet een duidelijk doel hebben en bijdragen aan een inhoudsvalid geheel.

Veelvoorkomende itemtypes zijn meerkeuzevragen, gesloten vragen zoals waar/niet waar en matching, open vragen zoals kort antwoord en essay, en prestatiegerichte taken. De keuze van het itemtype wordt bepaald door de aard van het te meten domein, de gewenste betrouwbaarheid en de praktische uitvoering. Het proces omvat meestal het maken van een toetsblauwdruk, waarin leerdoelen zijn afgeleid naar het toetsspectrum. Daarna volgen het schrijven van items volgens richtlijnen (heldere formulering, eenduidige stem, vermijden van dubbelzinnigheden, geen negatieve bewoordingen, vermijden van hints en cultureel bevooroordeelde verwachtingen) en een inhoudelijke beoordeling door vakexperts.

Na de ontwikkeling volgt proeflegging en statistische analyse van items, zoals moeilijkheidsindex, discriminatie-index en analyse van distractors. Op basis hiervan worden items bijgeschaafd of verwijderd. Belangrijke aandachtspunten zijn validiteit, betrouwbaarheid, toegankelijkheid en eerlijkheid voor alle respondenten. Itemontwerp vereist iteratie en samenwerking tussen inhoudexperts, psychometristen en onderwijsontwerpers.