isotypegroepen

Isotypegroepen verwijzen in de immunologie naar de klassen van immunoglobulinen (antilichamen) die worden bepaald door de constante regio van de zware keten. Bij de mens zijn de vijf hoofdisotypen IgM, IgD, IgG, IgA en IgE, aangeduid met μ-, δ-, γ-, α- en ε-constante regio’s. Deze constante regio’s bepalen hoe elk isotype interageert met Fc-receptoren en met het complement, en daarmee hun effectorfuncties, distributie in het lichaam en duur van aanwezigheid.

IgM wordt doorgaans als eerste geproduceerd tijdens een primaire immuunrespons; het bestaat meestal uit een pentameer en is zeer efficiënt in complementactivatie. IgG is het meest voorkomende isotype in bloed en levert langdurige immuniteit, neutralisatie en opsonisatie; het omvat vier subklassen: IgG1 tot IgG4. IgA overheerst in mucosale secreties zoals speeksel, tranen en moedermelk en komt voor als monomeren of dimers die door een secretory component worden beschermd. IgE is betrokken bij allergische reacties en anti-parasitaire verdedigingsmechanismen via binding aan FcεRI op mestcellen en basofielen. IgD komt voornamelijk voor als B-celreceptor op naïeve B-cellen en heeft relatief weinig circulerend serum.

Class switch recombination (CSR) stelt B-cellen in staat om, nadat hun antigenbinding is vastgesteld, over te schakelen van IgM (en IgD) naar andere isotypes zoals IgG, IgA of IgE. De VDJ-kenmerken blijven behouden terwijl de constante regio verandert. CSR vereist het enzym AID en wordt beïnvloed door cytokines; bijvoorbeeld IL-4 bevordert switching naar IgG4 en IgE, terwijl TGF-β IgA bevordert.

In de kliniek kan het meten van immunoglobuline-isotypen diagnostisch zijn bij immunodeficiënties of auto-immuun aandoeningen; selectieve IgA-deficiëntie is een bekende aandoening, terwijl CSR-defecten kunnen leiden tot hyper-IgM-syndroom.