inertgassen

Inertgassen, ook wel edelgassen genoemd, vormen groep 18 van het periodiek systeem: helium, neon, argon, krypton, xenon en radon. Soms wordt ook oganesson (Og) genoemd als lid van deze groep. Deze elementen hebben een volledig gevulde buitenste elektronenschil en reageren daardoor zelden met andere stoffen.

Fysische kenmerken: ze zijn bij kamertemperatuur grotendeels gasvormig en bestaan uit monoatomische deeltjes. Ze zijn kleurloos, reukloos en tastloos. Ze hebben hoge ionisatie-energieën en lage elektronegativiteit; hun kookpunten liggen ver onder nul, variërend van ongeveer −269 °C (helium) tot −62 °C (radon).

Voorkomen en winning: argon is met circa 0,93% van droge lucht het meest voorkomende inertgas in de atmosfeer; helium en neon komen slechts in traceerbare hoeveelheden voor. De gassen worden grotendeels gewonnen door cryogene destillatie van vloeibare lucht; helium ook uit aardgasvelden.

Toepassingen: argon wordt veel gebruikt als inert beschermgas bij lassen en in processen die een zuurstofvrije omgeving vereisen; xenon, krypton en neon worden toegepast in verlichting en lasers, terwijl xenon ook in medische toepassingen voorkomt. Radon heeft geen praktische toepassingen vanwege de radioactiviteit.

Veiligheid: inertgassen zijn over het algemeen niet giftig, maar kunnen in afgesloten ruimten zuurstof verdringen en verstikking veroorzaken. Radon is radioactief en een belangrijke binnenshuis gezondheidsrisico; adequate ventilatie en monitoring zijn daarom belangrijk.