indatief

Indatief, ook wel indicatief genoemd, is de modus in talen die wordt gebruikt om feiten en realiteit uit te drukken. Het vormt de basis voor declaratieve zinnen en voor vragen die betrekking hebben op wat als werkelijk wordt beschouwd. In tegenstelling tot de subjunctieve (conjunctief) en de gebiedende wijs (imperatief) drukt het indicatief meestal zaken uit die als feit of waarschijnlijk worden gezien, zonder enig nuance van twijfel, wens of bevel.

In talen met een uitgebreid temporeel systeem omvat de indatief doorgaans vormen voor tegenwoordige tijd, verleden tijd en voltooide tijd, en in sommige talen ook een toekomende tijd. De precieze morfologie varieert per taal: sommige talen gebruiken vaste verbaale vormen, andere werken met samengestelde tijden met hulpwerkwoorden zoals hebben of zijn voor de voltooide tijden. Binnen een taal kunnen ook verschillen bestaan tussen imperfectum, perfectum en pluperfectum als vormen van de indicatieve modus.

Voorbeelden in het Nederlands:

- Tegenwoordige tijd: Ik loop naar school.

- Verleden tijd (onvoltooid): Ik liep gisteren naar huis.

- Voltooid verleden tijd (perfectum): Ik ben naar huis gelopen.

- Toekomende tijd: Ik zal morgen naar school gaan.

In andere talen is het concept van het indicatief vergelijkbaar, maar de specifieke vormen variëren. Het Duits noemt deze modus Indikativ, het Engels indicative mood, en in het Spaans en Frans wordt hij aangeduid als indicativo en indicatif, respectievelijk. Het indicatief vormt daarmee de kern van de way waarop feitelijkheid en realiteit doorgaans in grammaticale zinnen worden uitgedrukt.