hyperactieveimpulsieve

Hyperactieve impulsieve, vaak vertaald als hyperactieve-impulsieve type, is een term uit de psychiatrie die verwijst naar een van de presentatievormen van ADHD (attention-deficit/hyperactivity disorder). Kenmerkend voor deze vorm zijn vooral hyperactiviteit en impulsiviteit, waarbij opvallende motorische onrust, moeite met stilzitten, snel praten en verscheidene impulsaanknopingspunten voorkomen. In tegenstelling tot de onoplettende vorm van ADHD ligt de aandachtstoestand minder centraal op de concentratieproblemen, al kunnen deze ook voorkomen.

Diagnostisch wordt hyperactieve impulsieve ADHD vastgesteld wanneer de symptomen vanaf jonge leeftijd aanwezig zijn (vaak vóór 12 jaar), in meerdere settings voorkomen (bijvoorbeeld thuis en op school) en leiden tot duidelijke dagelijkse beperkingen. De presentatie kan variëren per persoon en kan samen met andere aandoeningen voorkomen, zoals gedragsstoornissen of angst-/depressieve klachten.

Oorzaken en neurobiologie hangen samen met genetische factoren en neurodevelopmentale verschillen in hersengebieden zoals de prefrontale cortex en dopamineregelende systemen. Omgevingsfactoren kunnen de ontwikkeling beïnvloeden, maar ADHD wordt algemeen gezien als een neurobiologisch voorbestemd spectrum.

Prevalentie en beloop: ADHD komt wereldwijd voor bij ongeveer 5% van kinderen; bij volwassenen blijft een deel van de symptomen bestaan. De hyperactieve impulsieve vorm kan bij some personen verbeteren met de leeftijd, maar kan blijvende aandacht- en impulsiviteitsuitdagingen geven.

Behandeling is multimodaal: educatie en gedragsinterventies, oudertraining en schoolondersteuning, plus farmacotherapie. Stimulantia zoals methylfenidaat en amphetamineachtigen zijn vaak eerste keus; niet-stimulerende middelen zoals atomoxetine of guanfacine kunnen worden gebruikt indien stimulanten niet geschikt zijn. Regelmatige monitoring op bijwerkingen en lange-termijnplanning zijn essentieel.