huwelijkspartnerschap

Huwelijkspartnerschap, vaak aangeduid als geregistreerd partnerschap, is een juridische relatie tussen twee volwassenen die officieel kan worden vastgelegd bij de burgerlijke stand. Het biedt partnersrechten en -plichten die in veel opzichten overeenkomen met die van het huwelijk, maar blijft een apart rechtsfiguur met eigen regels en bepaalde verschillen afhankelijk van het land of de jurisdictie.

Het fenomeen ontstond in diverse landen in de late twintigste eeuw als formeel alternatief voor het huwelijk, met name om inclusieve rechtsbescherming te bieden aan paren die geen huwelijk wilden, of die in een tijd waarin het huwelijk voor sommige paren minder toegankelijk was, extra zekerheid zochten. In Nederland werd het geregistreerd partnerschap in de jaren negentig ingevoerd en sindsdien blijven zowel geregistreerde als toekomstige relaties mogelijk; na de legalisering van het huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht bleef het partnerschap bestaan, met opties tot conversie in sommige gevallen.

Het aangaan van een huwelijkspartnerschap gebeurt door registratie bij een bijbehorende burgerlijke stand, nadat aan de wettelijke voorwaarden is voldaan (zoals meerderjarigheid en niet in een andere relatie). Een partnerschap kent doorgaans een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het huishouden en eventuele financiële verplichtingen, evenals rechten op erfrecht en sociale zekerheden. De exacte werking varieert per jurisdictie, en op het gebied van adoptie, fiscale behandeling en pensioenrechten kunnen er belangrijke verschillen bestaan ten opzichte van het huwelijk.

Ontbinding van een huwelijkspartnerschap kan plaatsvinden door overlijden, wederzijdse instemming of een rechtszaak; zij die blijven bestaan of een verandering in status wensen, kunnen onder bepaalde voorwaarden een omzetting of ontbinding regelen. Internationale erkenning van geregistreerde partnerschappen varieert sterk, waardoor de rechtspositie bij grensoverschrijdende situaties per land kan verschillen.