hormoonniveau

Hormoonniveau verwijst naar de concentratie van een hormoon in het lichaam op een bepaald moment. Hormonen zijn chemische signaalmoleculen die door klieren of door gespecialiseerde cellen worden geproduceerd en via de bloedbaan naar doelweefsels reizen om functies zoals stofwisseling, groei, voortplanting en de stressrespons te regelen. Het niveau van een hormoon wordt bepaald door productie, afbraak, transport en uitscheiding, en het wordt nauwkeurig geregeld door feedbacklussen tussen de hypothalamus, de hypofyse en doelklieren.

Metingen van hormoonniveau gebeuren meestal in bloed, maar ook in urine of speeksel is mogelijk. Referentiewaarden variëren met leeftijd, geslacht en tijdstip van de dag. Veel hormonen vertonen diurnale of cyclische fluctuaties; bijvoorbeeld cortisol is ’s ochtends hoger, terwijl vrouwelijke geslachtshormonen variëren tijdens de menstruele cyclus en zwangerschap.

Veranderingen in hormoonniveau kunnen symptomen veroorzaken zoals vermoeidheid, gewichtsschommelingen, stemmingswisselingen of menstruele stoornissen. Een arts beoordeelt niveaus in combinatie met klinische tekenen en herhaalde metingen. Behandeling is gericht op het bereiken van normale niveaus en kan bestaan uit hormoonvervanging, medicatie die de productie of afbraak beïnvloedt, of leefstijlaanpassingen. Bij sommige hormonen is het verschil tussen totaal en vrij hormoon belangrijk, omdat alleen het vrije hormoon biologisch actief is en binding aan eiwitten zoals SHBG en albumine dit beïnvloedt.

Voorbeelden van belangrijke hormonen zijn cortisol, schildklierhormonen (T4/T3) met TSH, insuline en sekssteroïden zoals oestrogeen en testosteron. Klinische evaluatie vereist vaak meerdere metingen en, indien nodig, stimulatie- of suppressietesten.