groepsbeeld

Groepsbeeld is het collectieve beeld dat mensen in een samenleving hebben van een sociale groep, of dat aan die groep wordt toegekend door anderen. Het kan verwijzen naar hoe de groep zichzelf ziet (self-image) of naar hoe zij door anderen wordt waargenomen (externe beeldvorming). Het omvat aannames over kenmerken, waarden en gedragingen, en bestaat vaak uit stereotypen, vooroordelen en verwachtingen.

Groepsbeelden ontstaan door sociale categorisatie, communicatie, mediarepresentatie en machtsverhoudingen. Herhaalde blootstelling aan representaties in media en discours versterkt bepaalde beelden. Interpersoonlijk contact, historische ontwikkelingen en politieke context kunnen het beeld veranderen of verstevigen.

Invloed en functies van groepsbeelden zijn onder meer het sturen van verwachtingen en gedrag in intergroepsituaties, het versterken van cohesie binnen de eigen groep en het mogelijk bevoordelen of benadelen van andere groepen. Positieve groepsbeelden kunnen samenwerking bevorderen, terwijl negatieve beelden discriminatie en uitsluiting kunnen vergemakkelijken.

Onderzoek naar groepsbeelden gebruikt verschillende methoden, zoals inhoudsanalyse van media en discours, enquêtes en opinieonderzoek, en kwalitatieve interviews of discoursanalyse. Deze benaderingen proberen te achterhalen hoe beelden ontstaan, welke factoren ze bestendigen en welke effecten ze hebben op intergroepsrelaties.

Toepassingen van het begrip zijn onder meer beleid en training op het gebied van diversiteit en inclusie, communicatie- en media-ethiek, en onderwijs. Het doel is vaak om stereotypen te herkennen, te onderzoeken en inzichten te bieden voor gelijkwaardige behandeling en samenwerking.

Zie ook: stereotype, sociale representatie, in-group-out-group.