foutpositieven

Foutpositieven zijn testuitslagen die aangeven dat een bepaalde eigenschap, ziekte of aandoening bij een individu aanwezig is, terwijl deze in werkelijkheid afwezig is. Ze komen voor bij diagnostische tests en screenings en kunnen leiden tot onnodige zorgen, vervolgonderzoek en kosten. Foutpositieven staan tegenover foutnegatieven, waarbij een aanwezige eigenschap niet wordt vastgesteld. De kans op een foutpositief hangt af van de testkenmerken en van de prevalentie van de eigenschap in de geteste populatie.

De belangrijkste kenmerken van tests zijn de gevoeligheid en de specificiteit. Gevoeligheid is het vermogen om ware positieven correct te herkennen; specificiteit is het vermogen om ware negatieven correct te herkennen. Een lage specificiteit verhoogt de kans op foutpositieven. Het foutpositievenpercentage wordt vaak uitgedrukt als 1 minus de specificiteit. De positieve voorspellende waarde (PPV) geeft de kans dat iemand met een positieve test daadwerkelijk de eigenschap heeft; PPV hangt daarnaast sterk af van de prevalentie.

In de praktijk komen foutpositieven voor in medische screening (bijvoorbeeld bloed- en urineonderzoek, beeldvorming), bij HIV- en COVID-19-tests, zwangerschaps- en genetische tests, en bij beveiligings-, kwaliteits- en spamfilters. De gevolgen variëren van onschuldige doorverwijzingen tot onnodige behandeling en psychologisch leed, met extra kosten en verspilde capaciteit als gevolg.

Om foutpositieven te verminderen kunnen drempels ( thresholds ) worden aangepast, confirmatietesten worden toegepast, of combinaties van testen worden gebruikt. Een zorgvuldige interpretatie vereist begrip van prevalentie en testkenmerken, en van de context waarin beslissingen worden genomen.

---