Gevoeligheid

Gevoeligheid is de mate waarin iemand of iets prikkels kan waarnemen, registering of erop kan reageren. Het begrip is veelzijdig en wordt in verschillende contexten gebruikt, van lichamelijke waarneming tot emotionele en sociale respons. In de wetenschappen verwijst gevoeligheid vaak naar de mogelijkheid van een systeem om subtiele veranderingen te detecteren.

Zintuiglijke gevoeligheid verwijst naar de waarneming via de zintuigen: tast, gehoor, zicht, smaak en reuk. Prikkeldrempels en drempelwaarden bepalen hoe sterk stimuli moeten zijn om waarneembaar te zijn. Bij sommige mensen kan sensorische gevoeligheid verhoogd of verlaagd zijn, wat leidt tot over- of onderbelasting in dagelijkse situaties.

Emotionele en sociale gevoeligheid beschrijven hoe sterk iemand reageert op emoties, intenties of pijn van anderen. Hoge emotionele gevoeligheid gaat vaak samen met empathie, maar kan ook leiden tot overbelasting in sociale interacties of stress.

In technologie en geneeskunde heeft gevoeligheid betrekking op de responsiviteit van systemen en op meeteenheden. In fotografie en beeldvorming verwijst het naar de gevoeligheid van de beeldsensor of film (ISO-waarde). In medisch laboratoriumonderzoek beschrijft gevoeligheid het vermogen van een test om ziekte te identificeren (true positives).

Culturele en omgevingsfactoren beïnvloeden wat als gevoelig wordt ervaren, zoals geluidsniveau, licht of sociale context. Zie ook sensitiviteit, drempel, prikkelverwerking en sensorische integratie.