fotosensibiliserende

Fotosensibiliserende verwijst naar stoffen of factoren die de gevoeligheid van de huid of andere weefsels voor licht vergroten, meestal voor ultraviolet (UV) of zichtbaar licht. Deze eigenschap kan uitwendig zijn, zoals bij medicijnen, chemische verbindingen of plantendelen, die bij blootstelling aan zonlicht reacties veroorzaken.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee hoofdtypen reacties door fotosensibilisering: fototoxische en fotoallergische reacties. Fototoxische reacties zijn niet-immune en dosisafhankelijk: het geneesmiddel of de stof absorbeert licht en genereert reactieve zuurstofsoorten, wat direct huidbeschadiging kan veroorzaken zoals erytheem, zwelling en soms blaarvorming. Fotoallergische reacties daarentegen zijn immuunmediated, vereisen eerdere sensibilisatie en leiden meestal tot een eczeemachtige reactie op zonbeschenen huid, enkele dagen na blootstelling.

Mechanismen hangen samen met de aanwezigheid van een fotosensitizer die licht absorbeert. De energie kan worden overgedragen aan zuurstof of andere moleculen, waardoor ROS ontstaan die cellen kunnen beschadigen. Sommige fotosensitizers worden juist doelbewust gebruikt, bijvoorbeeld in fotodynamische therapie (PDT) voor bepaalde kankers en huidaandoeningen. Daarnaast zijn er veel geneesmiddelen en natuurlijke verbindingen die fotosensibiliserende effecten kunnen hebben, zoals bepaalde antibiotica, diuretica en psoraleen-achtige stoffen uit planten.

Preventie en voorlichting zijn belangrijk: patiënten die fotosensibiliserende medicatie gebruiken worden geadviseerd zonlicht te vermijden of beschermende maatregelen te nemen en medische bijwerkingen te controleren.