fosfaatsteen

Fosfaatsteen is een natuurlijke rots die een hoge concentratie fosfaatmineralen bevat, doorgaans uit de apatit-groep. De belangrijkste fosfaatmineralen zijn fluorapatiet Ca5(PO4)3F en hydroxyapatiet Ca5(PO4)3OH. Het fosfaatgehalte wordt uitgedrukt als P2O5 en varieert per deposito, doorgaans tussen ongeveer 25 en 40 procent.

Fosfaatsteen komt vooral voor in sedimentaire afzettingen die gevormd zijn uit afgestorven mariene organismen. Wereldwijd wordt het grootste deel geproduceerd in open-pit mijnbouw. Belangrijke producenten zijn onder meer Marokko (inclusief Westelijke Sahara), China, Algerije, de Verenigde Staten en Rusland.

Na winning ondergaat fosfaatsteen beneficiation om het fosfaatgehalte te verhogen, vaak door flotatie of andere scheidingstechnieken. Vervolgens wordt het geconcentreerde fosfaat verwerkt tot fosforzuur via acidulatie met zwavelzuur, waarbij onzuiverheden en bijproducten zoals gips vrijkomen. Fosforzuur wordt gebruikt om meststoffen te produceren zoals monoammoniumfosfaat (MAP), diammoniumfosfaat (DAP) en verschillende soorten superfosfaat. Daarnaast vindt men toepassing als voerfosfaat voor dieren en als additief in voeding.

Economisch en milieukundig perspectief: fosfaatsteen is een eindige hulpbron en afhankelijk van geopolitieke omstandigheden en prijzen. De winning en verwerking brengt milieukosten met zich mee, zoals landschapsschade, stofvorming en afvalproductie (gips). Overmatige afvoer van fosfor kan in waterlopen leiden tot eutrofiëring en verslechtering van waterkwaliteit.