fosforzuur

Fosforzuur, chemisch aangeduid als orthofosforzuur (H3PO4), is een mineraalzuur dat vaak als waterige oplossing voorkomt. Bij kamertemperatuur is het een kleurloze, geurloze vloeistof die goed in water oplost. Het is een zwak, triprotisch zuur met drie dissociatiestappen; de eerste pKa bedraagt circa 2,15, de tweede circa 7,20 en de derde circa 12,35.

Productie en vormen: Fosforzuur wordt hoofdzakelijk geproduceerd via het natte proces. Fosfaatgesteente (apatiet) reageert met zwavelzuur tot fosforzuur en calciumtheedraat (gypsum): Ca3(PO4)2 + 3 H2SO4 -> 2 H3PO4 + 3 CaSO4. Verdamping en concentratie leveren technische fosforzuur met verschillende zuuringsgraden. De meeste fossportzuurproducten worden vervolgens verwerkt tot fosfaatmeststoffen (zoals MAP en DAP) of gebruikt als zuurmiddel in de voedings- en chemische industrie. Een veelvoorkomend by-product is calciumzandwaterige stof gips.

Toepassingen: De grootste afzetmarkt is de landbouw, waar fosforzuur als bouwsteen dient voor fosfaatmeststoffen, waaronder monocalciumfosfaat en di-calciumfosfaat, en producenten als MAP en DAP. In de voedingsindustrie wordt het als zuurteregelaar en smaakverbeteraar toegepast onder de E-nummer E338. Daarnaast vindt het gebruik plaats in reinigingsmiddelen, de chemische industrie en waterbehandeling, waar het functioneert als pH-regelaar en als metallische corrosieremmer.

veiligheid en milieu: Fosforzuur is corrosief en kan huid en ogen ernstig irriteren bij contact. Bij onjuiste hantering kunnen dampen of vlammen leiden tot letsel. In het milieu kan overmatig gebruik van fosfaat leiden tot eutrofiëring van waterlichamen; in elke toepassing gelden passende veiligheids- en milieuregels.