fluoresceïne

Fluoresceïne is een synthetische xanthene-dye die dient als fluorescerende tracer en diagnostisch hulpmiddel. Het komt meestal voor als fluoresceïne-natrium, een wateroplosbaar zout. In oplossing is het groen-gele fluorescence onder blauw licht, met een emissie rondom 520 nm. Fluoresceïne bestaat vooral in de dianionvorm bij neutrale tot basische pH’s en fluoresceert dan sterker; in zure oplossingen neemt de fluorescentie af. Het is gevoelig voor fotobleaching bij blootstelling aan licht.

Toepassingen zijn vooral in de geneeskunde en biologie. In de oogheelkunde worden fluoresceïne-druppels gebruikt om beschadigingen van het hoornvlies op te sporen; onder blauw licht verschijnen afwijkingen als helder groen. Fluoresceïne-angiografie injecteert het oppervlak bleke fluoresceïne in het bloed, waardoor retinalen vasculaire structuren zichtbaar worden en pathologieën kunnen worden beoordeeld. Voor beeldvorming van urinewegen kan intraveneuze fluoresceïne worden gebruikt om de urinewegen te visualiseren tijdens radiologisch onderzoek. In laboratorium- en biologie-onderzoeken dienen fluoresceïne-derivaten als fluorescentie-markers; fluoresceïne-diacetaat wordt bijvoorbeeld gebruikt in celviabiliteitsassays doordat levende cellen het hydrolyseren tot fluoresceïne.

Veiligheid en hantering: fluoresceïne wordt over het algemeen als relatief veilig beschouwd bij correct gebruik. Lokale irritatie kan optreden bij toediening in het oog of op de huid; zeldzame allergische reacties zijn mogelijk. Na toediening of blootstelling kan urine oranje-groen verkleuren. Producten moeten beschermd worden tegen licht en opgeslagen volgens de leverancier-instructies. Fluoresceïne dient altijd volgens medische richtlijnen te worden toegepast.