excretiesysteem

Het excretiesysteem is het biologische systeem dat afvalstoffen en overtollig vocht uit het lichaam verwijdert en zo de homeostase bewaart. Bij mensen omvat het voornamelijk de nieren en de urinewegen (ureter, blaas en urethra). Daarnaast leveren ook huid en longen een bijdrage aan excretie via zweet en ademhaling, en kunnen de gal en darmen afvalstoffen afvoeren.

De belangrijkste organen zijn de nieren. Elke nier bevat ongeveer een miljoen nefronen, die als functionele eenheden filtreren, opnemen en terugresorberen. In de glomerulus vindt de filtratie van bloedplasma plaats, waardoor filtraat ontstaat. In de proximale tubulus, de lis van Henle, de distale tubulus en de verzamelbuizen vinden terugresorptie van nuttige stoffen en secretie van afvalstoffen plaats. Het uiteindelijke product is urine, die via de ureter naar de blaas wordt geleid en daar wordt opgeslagen totdat het via de urethra het lichaam verlaat.

Functie en regulatie: de nieren houden vochtbalans, elektrolyten, zuurtegraad en bloeddruk op peil. Hormonen spelen hierbij een cruciale rol: ADH bevordert waterretentie in de nieren, aldosteron reguleert natrium en kalium, en het renine-angiotensine-aldosteronsysteem beheert de bloeddruk en vochtbalans. Erythropoëtine (EPO) uit de nieren stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen bij oxidatie- en zuurstoftstekken.

Afvalproducten: ureum, creatinine en urinezuur worden met urine uitgescheiden. De excretie van kooldioxide en water via de longen en zweet via de huid ondersteunt ook afvalverwijdering, terwijl de darmen bijdragen aan de uitscheiding van onverteerde stoffen.

Aandoeningen die het excretiesysteem kunnen raken, omvatten nierinsufficiëntie, urineweginfecties en nierstenen. Diagnostiek en behandeling richten zich op het behoud van nierfunctie en het voorkomen van complicaties.