evolvering

Evolvering is het proces waarbij de genetische samenstelling van een populatie in de loop van generaties verandert. Het gaat doorgaans om verschuivingen in de frequentie van allelen in het DNA van de populatie, veroorzaakt door verschillende krachten en over lange tijdsperioden. Evolutie verklaart hoe soorten veranderen, adaptaties ontstaan en nieuwe soorten kunnen ontstaan.

De belangrijkste mechanismen zijn natuurlijke selectie, mutatie, genetische drift en migratie. Mutaties leveren de genetische variatie; de meeste mutaties zijn neutraal of nadelig, maar sommige verbeteren de overlevingskansen of reproductieve succes. Natuurlijke selectie vergroot de frequentie van gunstige allelen, terwijl genetische drift toevalsbepaalde veranderingen kan veroorzaken, vooral in kleine populaties. Migratie tussen populaties en recombinatie tijdens meiose brengen en herverdelen allelen, wat de evolutie verder beïnvloedt. Seksuele selectie kan ook leiden tot onderscheidende kenmerken zonder directe mate van survival voordeel.

Evolutie leidt tot adaptatie aan omgevingen en tot ontstaan van nieuwe soorten. Micro-evolutie omvat kleine genetische veranderingen binnen populaties; speciatie is het proces waarbij reproductief geïsoleerde populaties uit elkaar groeien tot aparte soorten.

De moderne evolutietheorie ontstond uit de ideeën van Charles Darwin en Alfred Russel Wallace over natuurlijke selectie. In de twintigste eeuw werd Mendeliaanse genetica geïntegreerd, wat leidde tot de Modern Synthesis en een samenhangend beeld van hoe allelfrequenties evolueren in populaties.

Voorbeelden van evolutie in actie zijn onder meer antibioticaresistentie bij bacteriën en aanpassingen van organismen aan specifieke omgevingen. Onderzoek naar fossielen, vergelijkende anatomie en DNA-gegevens levert bewijs voor zowel korte als lange termijn evolutie en de verwantschappen tussen soorten.

Zie ook: evolutie, natuurlijke selectie, adaptatie, speciatie, fylogenie.