Mendeliaanse

Mendeliaanse erfelijkheid verwijst naar patronen van overerving die kunnen worden verklaard door de wetten van Gregor Mendel. Mendel, een 19e-eeuwse monnik, voerde in 1865–1866 experimenten uit met peulvruchten en ontdekte dat eigenschappen in discrete eenheden worden doorgegeven, en niet als een eenvoudige mix van ouderlijke kenmerken. In 1866 publiceerde hij zijn bevindingen, waarin hij twee basiswetten formuleerde.

De wet van segregatie stelt dat elk individu voor elk kenmerk twee allelen heeft, die bij de vorming van gameten worden gescheiden, zodat een gamete slechts één daarvan bevat. De wet van onafhankelijk assortiment stelt dat de allelen voor verschillende kenmerken onafhankelijk van elkaar worden verdeeld over nakomelingen, mits de bijbehorende genen onafhankelijk van elkaar op een chromosoom liggen.

Na Mendels werk werd diens werk rond 1900 herontdekt door onderzoekers als De Vries, Correns en Tschermak, wat leidde tot de geboorte van de moderne genetica. Mendeliaanse overerving werd vervolgens de basis voor veel onderwijs en onderzoek in erfelijkheid.

In de hedendaagse biologie blijven Mendeliaanse principes gelden voor eigenschappen die door één gen worden bepaald en duidelijke dominante en recessieve allelen tonen. In de praktijk komen echter veel kenmerken niet strikt volgens Mendeliaanse patronen voor: er kan sprake zijn van incomplete dominantie, codominantie, polygenische invloeden, pleiotropie, genen die aan elkaar gekoppeld zijn of epistase. Desondanks vormen Mendeliaanse wetten een fundamenteel referentiekader voor het begrip erfelijkheid en rekenen, en blijven ze centraal in onderwijs en eerstelijns genetica.