eindlevensfase

Eindlevensfase is de periode waarin een ziekte of aandoening een onomkeerbare achteruitgang vertoont en de kans op herstel vrijwel verdwenen is. Het accent verschuift van curatieve behandeling naar comfort, kwaliteit van leven en waardig omgaan met het naderende overlijden. De duur van deze fase varieert van dagen tot weken en soms langer, en de presentatie kan per persoon sterk verschillen.

Kenmerken die in deze fase kunnen optreden zijn onder meer toegenomen kwetsbaarheid, afname van eetlust en mobiliteit, veranderingen in alertheid en bewustzijn, en een toenemende afhankelijkheid van zorg. Het lichaam regelt minder effectively belangrijke functies, wat gepaard kan gaan met pijn of andere symptomen zoals dyspneu, misselijkheid, rusteloosheid en angst. Doel van de zorg is symptoomverlichting en psychosociale ondersteuning, met respect voor de wensen van de patiënt en de familie.

Zorg in de eindlevensfase is vaak multidisciplinair en kan plaatsvinden in verschillende settings, zoals thuis, in een hospice of in een ziekenhuis. Het team omvat doorgaans zorgverleners, verpleegkundigen, artsen, maatschappelijk werkers en geestelijke verzorging. Gezamenlijk wordt besproken wat de gewenste zorg is (doel: comfort versus intensieve behandeling), en advance directives of behandeldoelen worden waar mogelijk vastgelegd. Besluitvorming over het al dan niet voortzetten van levensverlengende maatregelen, zoals reanimatie, gebeurt in afstemming met de patiënt en naasten.

Symptoommanagement omvat pijnstilling, behandeling van dyspneu, angst en misselijkheid, naast niet-medicamenteuze zorgen zoals comfort en duidelijke communicatie. Ook psychosociale en spirituele zorg, en begeleiding bij het verlies en later de rouw, maken deel uit van de zorg.