ecosystembeheer

Ecosysteembehe​er is het systematisch beheer van natuurlijke en semi-natuurlijke ecosystemen met als doel hun structurele en functionele integriteit te behouden of herstellen en tegelijk maatschappelijke waarden te ondersteunen. Het richt zich op het behoud van biodiversiteit, de werking van ecosystemen en de levering van diensten zoals voeding, waterzuivering, klimaatregeling en recreatie.

Belangrijke concepten in ecosystemebeheer zijn onder meer ecosysteemgebaseerd beheer, adaptief management en veerkracht. Het gaat uit van lange termijn doelen en een holistische kijk op landschappen of regio’s, waarbij samenwerking tussen overheden, lokale gemeenschappen (waaronder inheemse bevolkingsgroepen), bedrijven en NGO’s centraal staat. Beleid en governance vormen daarbij essentiële ondersteunende lagen.

Methoden en gereedschappen omvatten monitoring en indicatoren om Trends te volgen, herstel- en conserveringsprojecten, habitatbeheer en bestrijding van invasieve soorten. Praktijken variëren van geïntegreerd water- en bosbeheer tot natuurinclusieve stedelijke planning en duurzame landbouw. Technieken zoals GIS, ecologische modellering en adaptief leren worden ingezet om acties bij te sturen en kennis op te bouwen.

Toepassingen komen voor in fisheries- en kustbeheer, bosbeheer, waterscheidings- of watershedbeheer, stedelijke groenprojecten en landbouwpraktijken die biodiversiteit en ecosysteemdiensten integreren. Soms worden economische instrumenten ingezet, zoals betalingen voor ecosysteemdiensten, om maatschappelijke belangen en milieudoelen op één lijn te brengen.

Uitdagingen omvatten klimaatverandering, onzekerheid, tekort aan gegevens en financiering, en politieke of maatschappelijke tegenstrijdigheden. Effectief ecosystemebeheer vereist lange termijn planning, transparante participatie, coördinatie tussen sectoren en lerende organisaties om veerkrachtige ecosysteemniches te waarborgen.