dwarsgroei

Dwarsgroei, in het Nederlands vaak vertaald als transversale of zijwaartse groei, is groei van een plant in een richting die haaks staat op de hoofd-as van de plant. Het komt tot uiting als laterale scheuten of als horizontale uitgroei van stengels die zich langs de stam of wortelstok uitstrekken. In veel planten wordt dwarsgroei geremd door apicale dominantie: de groeiende top remt normaal gesproken de ontkieming en groei van zijknoppen.

Wanneer de apicale knop beschadigd, verwijderd of onder bepaalde milieufactoren verandert, kunnen dormante zijknoppen geactiveerd raken en dwarsgroei veroorzaken. Daardoor ontstaan meer zijtakken, scheuten of uitgroei langs de plant, wat leidt tot een bredere of verspreide vorm in plaats van een hogere, rechtopstaande groei.

Dwarsgroei komt ook voor bij grassen en sommige vaste planten via horizontale stengels: stolons (boven de grond) en rhizomen (onder de grond). Deze structuren maken vegetatieve voortplanting en snelle kolonisatie mogelijk, waardoor de populatie zich snel kan uitbreiden in een gebied.

In de tuinbouw en land- en bosbouw kan dwarsgroei zowel gewenst als ongewenst zijn. Het kan nuttig zijn voor bodembedekking, erosiebestrijding en snelle bedekking, maar kan ook hinderlijk zijn wanneer verticale groeivormen of beheersbare spreiding de voorkeur hebben. Beheermaatregelen omvatten snoeien, trainen van planten, rassenkeuze met andere groeipatronen en, waar nodig, maatregelen die de apicale dominantie beïnvloeden.