dubbelboekhouding

Dubbelboekhouding is een systeem waarin elke financiële transactie twee kanten heeft die elkaar in evenwicht brengen: een bedrag wordt gedebiteerd op ten minste één rekening en gecrediteerd op ten minste één andere rekening. Dit zorgt ervoor dat de boeken altijd in balans zijn en dat activa, passiva en eigen vermogen consistent worden vastgelegd.

Het basisprincipe is de boekingsregel: debetbedragen moeten gelijk zijn aan creditbedragen per transactie. De economische vergelijking activa = passiva + eigen vermogen onderstreept dit evenwicht. Doordat elke transactie twee effecten heeft, ontstaan foutopsporing en betrouwbare financiële informatie.

Procedureel wordt een transactie eerst in een journaal vastgelegd met datum, omschrijving, debet- en creditbedragen, waarna de bedragen worden geboekt in het grootboek per rekening. De saldi van de rekeningen vormen vervolgens de balans en de resultatenrekening. Het systeem maakt het mogelijk om herleidbare en controleerbare boekingen te waarborgen.

Rekeningtypes in dubbelboekhouding omvatten activa, passiva, eigen vermogen, inkomsten en kosten. Inkomsten en kosten worden uiteindelijk in het eigen vermogen verrekend via het jaarresultaat, waardoor veranderingen in het vermogen zichtbaar worden.

Historisch is dubbelboekhouding in de 15e eeuw gepopulariseerd door Luca Pacioli. Het is wereldwijd de standaard in financiële verslaglegging en wordt veelal ondersteund door geavanceerde boekhoudsoftware; het sluit aan bij internationale accounting‑standaarden zoals IFRS en GAAP.

Voordelen zijn onder meer verhoogde nauwkeurigheid, transparantie en foutopsporing. Nadelen zijn de benodigde training, complexiteit bij samengestelde transacties en de investering in systemen en controleprocessen.